شادی و اندوه و مهم‌ترین عامل برای نشاط و شاد زیستن در سیره پیامبر (ص) و روایات اسلامی

یکی از نشانه‌های اصالت شادی که در این فصل از آن نامبرده شده، گواهی فطرت است که در شرح آن آمده: «یکی از دلایلی که غم و اندوه را برای انسان بی‌اساس و مقطعی می‌داند و فرح و شادی و سرور را اساس خلقت و فطرت آدمی بر‌می‌شمارد، این است که فطرت انسان شادی را دوست دارد. آدمی همواره به‌دنبال شادی و شاد زیستن است و از غم و اندوه گریزان است.»

گفتار سوم کتاب با موضوع «اندوه سازنده» نمونه‌هایی را درباره لازم بودن اندوه در برخی موارد بیان کرده است. در این گفتار گونه‌های اندوه به مخاطب معرفی و به مواردی از اندوه سازنده نظیر اندوه برای آخرت، اندوه در برابر گناه و حزن در مصایب اهل بیت (ع) اشاره کرده است.

گفتار چهارم موارد و عوامل اندوه ویرانگر و راهکارهای و دعاهایی برای اندوه‌زدایی را توضیح می‌دهد. از راهکارهای اندوه‌زدایی می‌توان از پناه بردن به خدا، ذکر و دعا، اعتماد و توکل به خدا، زیارت و نظافت و آراستگی نام برد.

در گفتارهای پنجم و ششم کتاب، نشاط و عوامل آن و همچنین شیوه‌های نشاط بخشیدن به خانواده مانند اظهار محبت، قدردانی، شاد کردن زنان و کودکان و دادن هدیه بررسی شده است. در این دو گفتار از مهم‌ترین عوامل نشاط در خانواده، یاد خداوند، دعا، ولایت اهل بیت (ع)، دل کندن از دنیا، شاد کردن دل‌ها و عوامل روح‌افزا ذکر شده‌اند.

به عقیده نویسنده نخستین و مهم‌ترین عامل برای نشاط و شاد زیستن، ارتباط با خدای متعال و یاد اوست و ارتباط قلبی با منشا قدرت، جمال، علم، کمال و همه خوبی‌ها، به انسان اطمینان خاطر و آرامش روح می‌دهد.

دو گفتار پایانی کتاب، تفریح و شوخی و خنده را از عوامل نشاط‌آور و غم‌زدا در خانواده و جامعه معرفی کرده است. در گفتار هشتم از مواردی از قبیل دروغ در شوخی، دل‌آزاری، زیاده‌روی در شوخی و شوخی‌های بی‌جا به عنوان آفات شوخی نام برده شده‌اند.